Share Bookmark

Hester van Grinsven

Female - Abt 1651    Has 26 ancestors but no descendants in this family tree.

Personal Information    |    Notes    |    All

  • Name Hester van Grinsven 
    Gender Female 
    Death Abt 1651 
    Person ID I655082  Geneagraphie
    Last Modified 7 Jul 2009 

    Father Rutger van Grinsven   d. Yes, date unknown 
    Mother Josina Amelroye   d. Yes, date unknown 
    Family ID F287573  Group Sheet  |  Family Chart

  • Photos Photos (Log in)Photos (Log in)

  • Notes 
    • Na de dood van Hester dachten de Heren van Merendonck , Jan Herman van Meerwijck , Reijnier van den Berckenbosch, Steven Nicolaessz van Deursen aanspraak te maken op de erfenis.

      Stichter van naar haar genoemde stichting in Den Bosch

      Hezemans J.C.A. 1899.
      Uitgave van het Provinciaal Genootschap van kunsten en wetenschappen in Noord-Brabant.
      Stoomdrukkerij Henri Berger 's-Hertogenbosch 1899.
      Historische Studiën.

      Te dien tijde overleed de rijke Katholieke juffrouw Hester van Grinsven, die bij haar testament de stichting bevolen had van twee gasthuizen, een voor vijftien arme mannen en een voor zeven arme maagden; aanzienlijke fondsen had zij wijders aangewezen voor studiebeurzen. Die gasthuizen, bepaalde zij, moesten tot stand komen "in Brabant" onder het gebied des Konings van Spanje"; de bedoeling behoefde geene verklaring: zij wilde Katholieke gestichten. Toen hare executeurs, twee eenvoudige en oprechte mannen- tot de uitvoering wilden overgaan, legden de Staten beslag op de nalatingschap, verboden iets daarvan buiten de stad te voeren en gaven last, de gestichten in Den Bosch tot stand te brengen. De executeurs, die wellicht zelve de fatale bepaling in het testament hadden doen plaatsen, omdat volgens de oude rechtsgeleerden een uiterste wil heilig is en moet uitgevoerd worden, namen, nu zij zo onverwacht met ruw geweld aangetast werden, hun toevlucht tot hulpmiddelen, die geen goede uitkomst hebben konden. De Zuid Nederlandse regering sprak de erfgenamen van Hester van Grinsven, Eugëne Ambroise van Maldeghem , ridder, Baron van Leijsschot enz.. en zijn vrouw Isabella Clara de Kesselaer de Marquette aan, om aan den wil der erflaatster te voldoen en de gestichten op Katholiek grondgebied tot stand te brengen; en toen zij zich ontschuldigden, op grond der onmogelijkheid waarin de Staten hen plaatsen, betrok zij hen in de rechten en het Hof te Brussel veroordeelden hen, om het testament volgens den letter uit te voeren. Ook de executeurs bleven zich verzetten, maar de Staten dreigden van de Meerendonck( van Leemputten was midderwijl overleden) van zijn executeurschap te beroven en hielden de nalatingschap in beslag. Nu werd van Maldeghem geraden zelf de tusschenkomst der Staten in te roepen, om de gevolgen van het tegen hem gewezen vonnis af te weren en tenminste het overschot der erfenis te
      redden. De Staten waarborgden hem tegen de Zuidelijke Nederlandse Justitie, maar de gestichten moesten hun gebied tot stand komen. Hij besloot hiertoe over te gaan. Zijne vrouw kwam naar Den Bosch om alles te regelen, (dit was de universele erfgename van Hester) maar de Staten hielden een voortdurend scherp toezicht en maakten het haar zeer lastig. Eerst koos zij voor de gestichten twee huizen in eene hoofdstraat. Neen ! dat zou eene zo sierlijke stad ontsieren; naar afgelegen wijken werd zij verwezen, naar het st. Jacobskerkhof, waar zij grote nieuwe gebouwen moest optrekken; en toen het neerkwam op het aanwijzen der fondsen, eischten de Staten de beste panden uit het nalatingschap, zodat er voor de erfgenamen niet veel overschoot. De studiebeurzen welke Hester van Grinsven voor de katholieken had ingesteld, werden aan proponenten gegeven en het gevolg van dit alles was, dat niemand naderhand iets meer in Den Bosch tot stand bracht tot leniging der geestelijke of stoffelijke behoeften: de les was te vreselijk geweest.

      Tot zover deze letterlijke tekst.

      De gebouwen waarin het mannen en maagdenhuis van Hester van Grinsven werd opgericht, behoorden te voren aan de Duitsche Orde, commanderij van Gemert, en werden aan den Commandeur Yewaen van Cortenbach overgedragen bij schepenbrieven van den Bosch van 15 julij 1427. Zij stonden aan het toenmalige Sint Jacobs kerkhof, waar de Diepstraat en de Windmolenbergstraat op uitliepen, Toenmaals allerminst eene achterbuurt, als wel blijkt uit nog enige sporen van bewoning en gevelversieringen en wapenschilden, door famililiën van naam en beteekenis in die dagen.

      Na den overgang van de stad en onder de commandeur van Gemert werden den 8 Maart 1638 de gebouwen verkocht aan Pieter Donck. luitenant wachtmeester binnen deze stad. Den 22 junij 1658: eindelijk werden deze gebouwen door dien weduwe verkocht aan Cornelis van den Merendoncq als regent der gasthuizen gesticht door Hester van Grinsven en ten behoeve dier stichting, voor de somme van F 3435. Te dien tijde was echter deze stadswijk vervallen tot eene achterbuurt.
      Na den overgang van de stad was de groote St.Jacobskerk als staatseigendom aangeslagen en werd zij tot militaire doeleinden ingericht; op het groote kerkplein daarbij verees later eene grote kazerne. Dat de buurt in verval was blijkt uit de twist tusschen van den Merendoncq en de Baron van Leijschot over de keuze, van plaats, voor de gasthuizen. Van den Merendoncq wilde het deftige woonhuis van Hester van Grinsven daartoe gebruiken, terwijl van Leijschot zich daartegen verzette, betoogende dat eene dergelijke inrichting thuis behoorde in eene achterbuurt. De raad der stad vereingde zich met van Leijschot, waarop dadelijk tot de aankoop werd overgegaan. Boven de ingang werden twee gedenksteenen geplaatst. Deze stenen werden bij een verbouwing rond 1890 overgebracht naar het stadhuis. Het bestek van de eerste verbouwing in 1658 is er nog in 1905.
      De gedenksteenen worden daarin beschreven als volgt: voor het mannenhuis, "stellen bovendese poorte een hart steenstuck langh vier voet hoogh drei voet op weder eijndt een beeldt van een oud man gehouwen ende int midden een neer hangend cleet, en daer op gehoudensoodanig een schrift als aengewesen zal werden".
      Voor het vrouwenquartier: daerboven soodanigen hart en sterck van vrouwenbeelden en middencleet als voor het ander staet verhaelt.

      Overdenkende de broosheijt van de menschelijke nature, ende datter niet seeckerder en is die dood, ende niet onseeckerder als de ure derselver, bepaalde zij, dat haren erfgenaam zoude koopen of doen koopen een geschikt huis in Brabant onder het gebied van de Coninck van Hispangiën als Hertog van Brabant, ten einde daarin op haare naam te stichten een Gasthuis voor vijtien arme mannen en dit zouden doteren met vijftien honderd gulden 's-Jaars en vijftien mudden roggen 's-Jaars.
      En evenzo een huis voor zeven armen vrouwen en dit doteren met zeven honderd gulden 's-Jaars en zeven mudden roggen.

      Boek II
      Hester van Grinsven sticht bij testament van 12 juni 1651 vijf studiebeurzen, dragend haar vaders naam, met voorrang aan eigen familie (bestaan nog. Richt bij testament Godshuizen op in 's Hertogenbosch, voor zowel mannen als vrouwen.)
      Met de bepaling voor de Godshuizen, te stichten onder Spaansch gebied. (Spanje)
      Dit baarde enige verwikkeling tussen de landregering en de eigenares Ambrosius Graaf van Maldegem Baron van Leijschot. (hierom gasthuis van Maldegem genoemd)
      Die was getrouwd met Isabella Clara van Kesselaar ; dochter van Heer Johan Kesseler, Heere van Marquette (dan nog minderjarig) enige erfgenaam van Hester van Grinsven. Niet bekend is de verwantschap met deze familie.(mogelijk heeft Hester als ongehuwde moeder, Isabella, haar kind groot laten brengen bij deze familie.) Opzienbarend is wel dat Hester na haar overlijden een legaat van 20000 gulden schonk aan deze familie. De stichting kwam eerst tot stand in 1657 en wel in 's-Hertogenbosch in de Diepstraat bij het st Jacobskerkhof, waar twee huizen onder het beheer werden gesteld van de naaste bloedverwant mits deze geen ambacht uitoefende.
      Deze bepaling is op 15 september 1657 en 5 december 1716 door de staten bekrachtigd.
      Hester was de ongetrouwde dochter van Rogier van Grinsven, deze was Licentiaat in de rechten, leenheer van Echternacht ontvanger van de koning van Spanje en ondertekende mede de val van den Bosch in 1629. Na de dood van Hester dachten de Heren van Merendonck , Jan Herman van Meerwijck , Reijnier van den Berckenbosch, Steven Nicolaessz van Deursen aanspraak te maken op de erfenis.
      De dag van overlijden 14 december 1651 stonden zij bij de notaris, Johan van Aaffoirden, op de stoep.
      De bloedverwanten en magen zullen ongetwijfeld bitter teleurgesteld geweest zijn; de gehele erfenis ging toch aan een ander en ten deele aan de armen.
      Alleen het studiebeurzenfonds werd een familie aangelegenheid waar nog lang het een en ander over te doen is geweest. En nog. De studiebeurzen van Hester bestaan nog.
      ( Anderias van Grinsven , deze was tot 1653 notaris in den Bosch.)
      Met zorg heeft zij in haar testament alles vermeden wat aanstoot kon geven aan de gereformeerde; de armenbedeling is uitdrukkelijk gedaan" zonder onderscheid van religie"; maar niettemin worden aan de beursvragers voor de hogere opleidingen aangewezen, de katholieke Universiteiten van Leuven, Douai en Keulen met de toe voeging: en nergens anders, waardoor zij toch een stempel van haar bedoeling uitdrukte.(het was een tijd van godsdienstige beroering)
      Het toezicht en toewijzing commissie, genaamd collatoren hebben nog jaren strijd gevoerd om de macht.
      De door haar gestichte godshuizen voor 15 mannen en 7 vrouwen kwamen in de Franse tijd onder een ander beheer, dan het door haar toevertrouwde bestuur, maar is later weer teruggevorderd. (bestaan nu niet meer) werden door de staat der Nederlanden geruild tegen de Vughterpoort.
      Hester van Grinsven had haar eigen wapen, dat van haar vader, t.w. 3 goudkleurige leeuwen met zwarte achtergrond.(het wapen is opgetekend in het heraldisch archief in de Haag) Het wapen heeft dhr Pennings niet terug kunnen voeren naar haar overgrootouders en verder terug in de familie.
      Informatie over het wapen van is welkom.
      De rekening van haar begrafenis is er nog.



Home Page |  What's New |  Most Wanted |  Surnames |  Photos |  Histories |  Documents |  Cemeteries |  Places |  Dates |  Reports |  Sources