Barones Elisabeth van Heemstra, b. 12 Nov 1913, Amsterdam, Noord-Holland, Nederland d. 30 May 1990, 's-Gravenhage, Zuid-Holland, Nederland (Age 76 years)
Lid van het vrij dispuutgezelschap H.E.R.A. - 1933
Minister van Buitenlandse zaken
Secretaris Generaal van de NAVO
- N.S.B. (Nationaal-Socialistische Beweging), van 1933 tot 1936; erkende ingeschreven te zijn als lid, maar zei geen activiviteit van welke aard dan ook ontplooid te hebben
- K.V.P. (Katholieke Volkspartij) tot 1974
- ambtenaar (attaché) ministerie van Buitenlandse Zaken, van 7 oktober 1938 tot maart 1940
- attaché te Bern, van maart 1940 tot april 1941
- attaché te Lissabon, van april 1941 tot november 1943
- gedetacheerd bij de consulaire afdeling van het ministerie van Buitenlandse Zaken te Londen, van april 1943 tot 1944
- ambassade-secretaris te Londen, van 1944 tot 1949
- ambassaderaad bij de Verenigde Naties te New York, van 1949 tot 2 september 1952
- minister zonder portefeuille, belast met bilaterale zaken, Benelux-aangelegenheden, V.N.-aangelegenheden en luchtvaartzaken, van 2 september 1952 tot 13 oktober 1956
- lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 3 juli 1956 tot 3 oktober 1956
- minister van Buitenlandse Zaken, van 13 oktober 1956 tot 6 juli 1971
- lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 23 februari 1967 tot 5 april 1967
- lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 11 mei 1971 tot 1 oktober 1971
- secretaris-generaal van de N.A.V.O. (Noord-Atlantische Verdrags Organisatie), van 1 oktober 1971 tot 22 juni 1984
nevenfuncties
- politiek commentator "Propria Cures", omstreeks 1935
- adviseur bestuur Oud-Stijders Legioen
opleiding(en)
- gymnasium R.K. St. Ignatiuscollege te Amsterdam; ged. 3 jaar
- gymnasium R.K. St. Louiscollege te Brussel, vanaf 1927
- rechten Gemeentelijke Universiteit te Amsterdam tot 1937
- politieke economie London School of Economics te Londen; 6 maanden
- diplomatencursus Deutsches Institut für Ausländer te Berlijn tot 1938
zeven honoraire doctoraten in Engeland, Ierland en de Verenigde Staten
wetenswaardigheden
- Tussen 1952 en 1956 minister zonder portefeuille, die zich in het buitenland minister voor Buitenlandse Zaken mocht noemen
- Had een slechte verhouding met minister Beyen
- Kreeg als minister te maken met de nasleep van de dekolonisatie van Indonesië, met name waar het de positie van Nieuw-Guinea betrof
- Sterk voorstander van goede banden met de Verenigde Staten en een krachtig Atlantisch bondgenootschap
- Tijdens zijn ministerschap kwamen op 25 maart 1957 de Verdragen van Rome inzake oprichting van de Europese Economische Gemeenschap en Euratoom tot stand. Dit verdrag treedt op 1 januari 1958 in werking.
- Bracht in 1960 samen met de ministers De Pous, Marijnen en De Rooy en de staatssecretarissen Van den Berge en Stijkel het wetsvoorstel tot Goedkeuring van het Verdrag inzake instelling van de Benelux-Economische Unie tot stand
- Maakte zich sterk voor een supranationaal Europa en keerde zich tegen de plannen van de Franse president De Gaulle voor een Europe des Nations (een federaal Europa). Hij vreesde dat een zelfstandige koers van een door Frankrijk en Duitsland gedomineerd Europa schadelijk zou zijn voor de Atlantische samenwerking. Vooral door zijn toedoen mislukte op 10 februari 1961 een conferentie hierover.
- Maakte zich sterk voor de Britse toetreding tot de E.E.G., voor uitbreiding van de bevoegdheden van het Europees Parlement, en voor versterking van de Europese instellingen.
- Maakte zich sterk voor het recht op zelfbeschikking van Nieuw-Guinea en keerde zich lang tegen internationalisering van de kwestie-Nieuw-Guinea.
- Moest in 1962 echter tijdelijke overdracht aan de Verenigde Naties accepteren; vooral omdat de Verenigde Staten Nederland niet militair wilden steunen tegen Indonesië. Luns (en de Nederlandse regering) was hier lange tijd vanuit gegaan.
- Bracht in 1962 de Nota hulp aan minder-ontwikkelde landen uit
- Bracht in 1963 samen met de staatssecretarissen Van Houten en Stijkel een overeenkomst met West-Duitsland tot stand ("Generalbereinigung") waarbij Elten en Tudderen werden teruggegeven aan Duitsland en een schadevergoeding aan Nederland werd betaald, onder andere voor de oorlogsslachtoffers.
- Herstelde in 1963 de in 1960 afgebroken diplomatieke betrekkingen met Indonesië; ontving minister Soebandrio en ging zelf naar Indonesië.
- Bezocht tijdens zijn ministerschap de Sovjet-Unie (1964) en verschillende Oost-Europese landen
- Bracht in 1965 samen met minister Van Aartsen de Wet Goedkeuring van het Verdrag met België betreffende de verbinding tussen de Schelde en de Rijn tot stand
- Een poging van de P.v.d.A. bij de kabinetsformatie in 1965 om Luns te vervangen, mislukte door verzet van de K.V.P.
- Schonk in 1965 f.100.000 aan het Defence and Aid Fund voor slachtoffers van het Zuid-Afrikaanse Apartheidsregime ("de ton van Luns")
- Liet zich in 1968 lovend uit over het dictatoriale regime van Salazar in Portugal
- Bracht in 1969 de Nota betreffende de activiteiten van de Nederlandse regering inzake de humanitaire kant van de zaak-Biafra uit
- Keerde zich tegen verzoeken vanuit de Tweede Kamer om er bij de Amerikanen op aan te dringen de bombardementen op Noord-Vietnam te beëindigen en weigerde de inval van de V.S. in Cambodja te veroordelen (1970)
- Bracht in 1971 samen met minister Polak de Wet tot goedkeuring van het Verdrag inzake uitbanning van elke vorm van rassendiscriminatie tot stand
- Conservatief, autoritair, maar ook charmant en humoristisch
- Had geen ontzag voor leiders van grote landen en verdedigde steeds krachtig de Nederlandse belangen
- Populair minister, mede door zijn humoristische opmerkingen
- Had een uitstekend gevoel voor p.r.
- Was geen liefhebber van debatten in de Tweede Kamer
- Door zijn lengte en tamelijk grote neus een geliefd onderwerp van cartoonisten
- Liefhebber van carnaval; werd zelf diverse malen geridderd tijdens het carnaval
- Kreeg op 14 juni 1961 tijdens de behandeling in de Tweede Kamer van de verslagen over de uitvoering van de Europese verdragen door oververmoeidheid een epileptische aanval
adressen
- 's-Gravenhage, Plein 1813 no.2, omstreeks 1967
- 's-Gravenhage, Ruychroklaan 444, omstreeks 1971
- Brussel, van 1971 tot 2002
onderscheidingen
- Grootkruis Orde van de Nederlandse Leeuw, 1953
- Grootkruis Orde van Oranje-Nassau, 1971
- Grootkruis Huis van Oranje
- Karel de Groteprijs, 4 mei 1967
- meer dan zestig buitenlandse onderscheidingen
verenigingen, sociëteiten, genootschappen
- lid bijzondere wandelvereniging "Ahasveros", omstreeks 1935
- avunculus Koninklijke Studenten Schietvereniging
- rector studentencorps te Amsterdam, van 1935 tot 27 oktober 1936
- lid Koninklijke Vereniging "Onze Vloot", vanaf 1931
hobby's en interesses
Het wel en wee van de Koninklijke Marine
militaire dienst
hulpseiner tweede klasse Koninklijke Marine, 1931; in militaire dienst
publicaties
- "Ik herinner mij. Vrijmoedige herinneringen van J.M.A.H. Luns, zoals verteld aan Michel van der Plas" (1971)
- "Present et avenir des relations atlantiques (1975)"
meer informatie
- A.E. Kersten, "De langste", in: D. Hellema e.a. (red.), "De Nederlandse ministers van Buitenlandse Zaken in de twintigste eeuw" (1999)
- De Gelderlander, 20-02-1959
- De Volkskrant, 08-04-1961
- "Te kijk bij Opland, een serie politieke spotprenten, met voorwoord van Luns" (Utrecht, 1964)
- H. Hansen, "Luns" (Drees, De Quay, Marijnen en Cals over Luns)
- R. Steenhorst, F. Huis, "Joseph Luns, biografie" (1985)
- P. Huyskens, "Gelooft mij, het was mij een genoegen"
- J.G. Kikkert, "De wereld volgens Luns" (1992)
- P. Brill, "Joseph Luns. Joyeus dienaar van het vaderland", in: P. Brill (red.), "Kopstukken van het Laagland. Een eeuw Nederland in honderd portretten" (1999)
- J. Prillevitz, "Groter dan Nederland. In memoriam", in: "Trouw", 18 juli 2002
- Ned. Patriciaat, 1963